Laat de georganiseerde drugscriminaliteit een wake up call zijn voor zorg en veiligheid

Het goede en het slechte In de samenwerking tussen de zorg- en veiligheidswereld is veel te winnen. Er zijn talloze goede initiatieven: de vele Zorg- en Veiligheidshuizen, het Amsterdamse Actiecentrum Veiligheid en Zorg (AcVZ), samenwerking bij overlast, enzovoorts. En toch lijkt er altijd iets te wringen. Er wordt vaak met argusogen naar elkaar gekeken. Daarbij spelen organisatiebelangen maar ook mensbeelden een rol. In de publieke sector bestaan twee dominante motieven: het goede bevorderen en het slechte tegengaan. Het eerste motief staat centraal in de zorg en het sociaal domein; het tweede kom je meer tegen in de wereld van de veiligheid. Inderdaad, het is te schematisch, maar ik kom het vaak tegen: het verschil in mensbeelden bemoeilijkt de samenwerking tussen professionals. Het leidt tot andere houdingen, verschillende vocabulaires en uiteenlopende werkwijzen. De zorgmedewerker die zelfstandig wonen van zijn cliënt nastreeft, kijkt niet naar de consequenties voor de handhaving. De officier van Justitie ziet normoverschrijding die een sanctie verdient, maar heeft minder oog voor de sociale gevolgen daarvan. Ze denken allemaal het beste te doen vanuit hun specifieke invalshoek. Toch zijn beide perspectieven legitiem en noodzakelijk. De jongerenwerker die het vertrouwen van jongeren voorop stelt, heeft net zoveel recht van spreken als de politieagent die hen een waarschuwing geeft. Dat maakt afstemming en samenwerking tussen beide wel een stuk lastiger. De pianist en de trompettist Afstemming tussen ‘werken aan het goede’ en ‘tegengaan van het slechte’ is moeilijk, maar niet onmogelijk. Zij staat of valt met afspraken over een hoger gelegen doel. Vergelijk het met samenspelen in een jazzorkest. De pianist hoeft niet op de trompet te blazen, maar moet wel naar de trompettist luisteren en zijn of haar instrument erop afstemmen. In het gezamenlijke proces maakt men de muziek. Zo zie ik nieuwe vormen van jongerenwerk die vanuit een warme relatie jongeren de goede kant opduwen, met huiswerkbegeleiding, sport en bewegen, gesprekken (ook met ouders), regelen van stages, overleg met school en afspraken met de politie. Werken aan zelfvertrouwen, aan een idee over een toekomst, aan het inzicht dat het makkelijk verdiende drugsgeld je niet gaat helpen. (2) Het is de kunst om te begrijpen én te accepteren dat de doelstellingen en mogelijkheden van de eigen expertise beperkt zijn, dat ook andere partijen een cruciale rol spelen. Uit onderzoek blijkt dat onderling begrip het eigen functioneren van organisaties versterkt, zoals de pianist beter gaat spelen als hij of zij goed luistert naar de andere muzikanten. (3) Het is belangrijk om de ander een beetje mee te nemen in het eigen werk. Investeer in ‘tijd voor de andere positie’. Het is een wat zoetsappige boodschap, maar zij past bij de soft power die zorg en veiligheid gezamenlijk kunnen zijn. Samenwerken is makkelijker gezegd dan gedaan, maar een stap in die richting is cruciaal. Laat de georganiseerde drugscriminaliteit een wake up call zijn om de rijen meer te sluiten.