Voorwoord

Beste lezer, Zo lang en goed mogelijk in je eigen omgeving kunnen blijven wonen: wie wil dat nou niet? Om dat voor iedereen waar te maken, vormt preventie een belangrijk uitgangspunt. Maar dat is niet het enige. Preventie is tevens een vertrekpunt om te voorkomen dat duurdere voorzieningen in het kader van de Jeugdwet en Wmo 2015 ingezet moeten worden. Daar ligt een belangrijke rol voor welzijn, aangezien preventie één van haar belangrijkste taken is. Tot zover de theorie, want de praktijk is weerbarstiger. Binnen gemeenten is welzijn vaak een ondergeschoven kindje. Welzijnswerkers moeten het doen met slechts drie procent van het gemeentelijk budget. Dat terwijl gemeenten dit potentieel kunnen benutten. Maar hoe? Onder meer door welzijnsorganisaties goed te positioneren. De gemeenten Oss en Westerkwartier zijn deze uitdaging aangegaan. Zij hebben dat op dezelfde manier aangepakt, maar kwamen toch op twee verschillende instrumenten uit. Advocaat Tim Robbe laat zien hoe dat kan. Dat welzijnsorganisaties beter gepositioneerd moeten worden vindt ook Lex Staal, directeur van Sociaal Werk Nederland. De gemeente als opdrachtgever is volgens hem aan zet, maar Staal erkent ook: vanuit de kant van de welzijnswerkers valt ook nog veel winst te behalen. Want hoewel een groeiend aantal evaluaties uitwijst dat de inzet op preventie van welzijnswerk positieve effecten heeft, is lang niet elke aanpak even effectief. Onderzoekers Jesper Rözer, Lex Veldboer en Meta de Lange zochten in hun artikel uit welke vormen van welzijnswerk wel en niet effectief zijn. En waarom veel mogelijkheden binnen welzijn onbenut blijven. Effectiviteit is een belangrijk thema, want dat is in het verleden lang niet altijd aangetoond. In het kader van preventie zijn er veel nationale en lokale programma’s op touw gezet, maar echt bruikbare resultaten blijven vaak uit. Wat data-analist Marsha Groters betreft zouden we veel meer gebruik moeten maken van data-analyse, ook op het gebied van preventie. Maar Groters erkent ook dat preventie een breed begrip is, met meerdere perspectieven. Zo laten onderzoekers Ard Sprinkhuizen en Carla Kolner zien dat het welzijnsperspectief met name gaat over sociale kwaliteit en de sociale basis. Beide zijn belangrijke voorwaarden voor het voorkomen van sociale problematiek. In hun artikel plaatsen zij welzijn in een historische context. Zo’n aanpak geeft ons verhelderende inzichten, met een belangrijke les voor het heden: het beroep op eigen kracht van burgers werd (en wordt) enorm overschat. Door het collectief te beschermen en kansen te creëren wordt er ingezet op de basiskwaliteit van het samenleven. Eén aspect van preventie is het vroegtijdig signaleren om erger te voorkomen. En dat dit in het bijzonder geldt voor jeugdigen, blijkt wel uit de ervaringen van jongerenwerker Destiney Smit. Elke dag ziet zij kinderen uit de buurt ‘op de club’, zoals de jongerenwerkers bij Wijkz hun locatie noemen. Wat betekent preventie voor haar? De aangrijpende verhalen die zij vertelt tonen het belang van welzijnswerk. Belangrijk werk dat door diverse obstakels niet altijd even makkelijk wordt gemaakt. We sluiten af met een inmiddels behoorlijk ingeburgerd concept: Welzijn op Recept. Vandaag de dag maken ruim 145 gemeenten hier gebruik van. Hans Adriani en Jan Joost Meijs stonden in 2011 aan de basis van dit idee. Met hen blikken we terug op de implementatie, de positieve resultaten, de hindernissen en de toekomst. Veel leesplezier! Jacqueline Bakker (directeur Factum) & Koen Enneking (Redacteur Zorg&Sociaalweb)