Stelling:

‘Preventie wordt te vaak gezien als dé oplossing. De verwachtingen van de effecten van preventie zijn te hoog’

Hans Adriani, voorzitter Taskforce Wonen en Zorg, en Jan Joost Meijs, voorzitter Landelijk kennisnetwerk Welzijn op Recept: “Preventie is vaak gericht op de BRAVO-thema’s: Bewegen, Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning. Terwijl we al lang weten dat opgroeien en leven in sociaal slechte omstandigheden (armoede, een onveilige thuissituatie, slechte woon- en leefomgeving) leidt tot verlies van welbevinden, gezondheid, kwaliteit van leven en levensverwachting. Met (onnodige) zorg- en sociaal maatschappelijke kosten als gevolg. Gelukkige en veerkrachtige mensen maken op de BRAVO-thema’s sneller verstandige keuzes. Het is dan ook slimmer en kosteneffectiever om (ook) te investeren in de sociaalmaatschappelijke omstandigheden van (sociaal kwetsbare) inwoners, in geluk en veerkracht, en in gemeenschapsvorming. Dit zal op de middellange termijn veel beter renderen dan alleen een BRAVO-aanpak.” Tim Robbe, advocaat, consultant en onderzoeker sociaal domein: “Preventie is de oplossing voor wát? Zonder duidelijk probleem is niet goed vast te stellen of preventie dé oplossing is. De stelling mist zo’n concrete probleemstelling. Degene die de effecten ziet die hij verwacht, zal het de oplossing noemen. Degene die niet de effecten ziet de hij verwacht, zal zeggen te veel verwacht te hebben van preventie. Terug naar de tekentafel dus: wat is het concrete, maatschappelijke probleem dat we willen oplossen met preventie?” Jesper Rözer, Meta de Lange en Lex Veldboer, (senior) onderzoekers: “De hoge verwachtingen over gezondheidspreventie door het sociale domein zijn terecht. Tegelijkertijd ontbreekt het nu aan de voorwaarden om aan deze verwachtingen te voldoen.” Ard Sprinkhuizen en Carla Kolner, beiden senior onderzoekers: “Te vaak roepen beleidsmakers dat preventie dé oplossing is, terwijl ze vergeten dat voor goede preventie de basiscondities op orde moeten zijn. Preventie vraagt altijd om een rijke voedingsbodem waarin mensen kunnen floreren. Het is net als in de natuur: op schrale grond bloeit er niets. Goede preventie vraagt om geduldig en gedurig investeren, óók in écht geld, los van de (vier)jaarlijkse beleidscycli. Daar ontbreekt het aan. Men staart zich te vaak blind op ‘evidence-based interventies’, gericht op afzonderlijke problemen en op geld- en energie-slurpende aanbestedingsprocedures, die funest zijn voor de continuïteit van de sociale basis in wijken, buurten en dorpen. We moeten weer oog krijgen voor die vanzelfsprekende basis, die in de jaren nul is wegbezuinigd. Dat betaalt zich uiteindelijk uit, al is het maar in termen van een leefomgeving waar het goed toeven is. Alleen dat zou al voldoende moeten zijn.” Lex Staal, directeur Sociaal Werk Nederland: “Laten we eerst vaststellen waar we het over hebben, als we het over preventie hebben. Dat is nu nog erg onduidelijk. Wat het in ieder geval niet is, is een vergaarbak van alles wat niet meer in de zorg thuishoort. Vanuit het sociaal werk zeggen we dat een goede sociale basis bijdraagt aan een goede bestaanszekerheid van mensen. En dát is een van de belangrijkste preventie-uitgangspunten.”